Yüze Ait Pupilla Ölçüleri ve Prizmatik Etki

Pd (pupillary distance),
PE (pupille ecartemente) sembolleri sağ ve sol göz pupillaları arası mesafeyi göstermek için kullanılır.

Uzağa bakışta Lenslerin optik merkezlerinden, bakışın sağlanması gerekir. Bu sebeple de iki gözün görme eksenleri arasındaki açıklığı bilmek gerekir. Bu aralığa pupillalar arası mesafe inter pupiller açıklık Pd pupillary distance denir. Pd PE sembolleri ile reçetelerde gösterilir.

Pupilla ölçümü alınırken; ölçüyü alan optisyenle gözlük kullanıcısı göz göze aynı hizada olmalıdır. Aksi halde yanlış ölçü alınır. Aralarında 40cm mesafe olup da göz seviyeleri arasında 5cm fark bulunursa, ölçümde 2.5mm’lik bir fark ortaya çıkar. Kullanıcı uzun boylu ise biraz aşağı, kısa boylu ise biraz yukarı bakar. Ölçüyü alırken bu doğal bakış şekline dikkat edilmelidir.

Sağ ve sol göz Pd mesafeleri eşit olmayabilir. Özellikle progressıve gözlük camlarının tespitinde ölçünün (monoculer) her göz için ayrı alınması gereklidir.

Pd R : Sağ göz pupilla mesafesi
Pd L : Sol göz pupilla mesafesi
Şeklinde kayıt edilmelidir.

Pupillalar arası mesafe üç şekilde ölçülebilir.
1) Kornea Yansımalı Pupillametre
2 )Oftalmik gözlük cetveli
3))Karşılıklı oturarak el lambası ile yansıma elde edilerek, gazlı kalemle

Çerçeve şablonu üzerinde işaretlemek suretiyle kullanıcı tek gözlü ise pupilla merkezinden burun köküne olan mesafe şaşı ise ölçüm mutlaka her göz için ayrı (monoculer) yapılmalıdır. Bir göz kapatılarak ölçü alınmalı, daha sonra aynı işlem diğer göz için tekrarlanmalıdır. Göz kapatıldığında şaşı göz normal yerine gelecektir. Gözlük lensleri çerçeveye monte edilirken kullanıcının optik merkezden bakması temin edilmelidir. Yatay ve dikey merkezleme yapılmazsa kullanıcı optik merkezin uzağından baktığında, göz gelen ışın doğrultusunda görüntü algılaması yapacağı için prizmatik etki meydana gelir. Baktığı cismi farklı yönde prizmanın tepesine doğru kaymış olarak algılar. Bu da gözün yorulmasına, gözlüğü kullanamama, baş ağrısı ve benzeri sonuçların ortaya çıkmasına neden olacaktır.

Bu nedenle, istenmeyen prizmatik etkiden gözleri korumak için gözlük camları yatay ve dikey yönde desantre edilerek kullanıcının optik merkezden bakmasının temin edilmesi gerekir. Desantrasyon; camın optik merkezinin geometrik merkezden, çerçeve boyutlarına ve kullanıcının Pd mesafesine göre uzaklaştırma işlemidir. Desantrasyon gözü istenmeyen prizmatik etkiden korumak ya da istenen prizmatik etki yaratmak için yapılır. Kullanıcı optik merkezden bakacak şekilde lensleri gözün önüne tespit edilmişse baktığı objenin imajını gerçek yerinde algılar.

Monoküler ölçümde tek göz kapatılmalı, gözlük kullanıcısın sağ gözünün pupilla mesafesini ölçüyorsa, kendi sağ gözümüzü kapatarak sol gözümüzle bakar pozisyonda ölçüm alınır. Sol gözü ölçüm yapılıyorsa, kendi sol gözümüzü kapatarak ölçüm yapmalıdır.

Taylan KÜÇÜKER
Eczacı Gözlükçü
Ege Gözlüçüler ve Optisyenler Dernekleri Federasyonu
Eğitim komisyonu Başkanı