Kurban Nedir?

Kurban; Allah’a yaklaşmak, teşekkür etmek ve kulluk etmeyi göstermek amacıyla yapılan bir ibadettir. Allah rızasını kazanmak amacıyla, dinen belirli şartları yerine getirebilen hayvanların dini kurallara uygun olarak kurban edilip ihtiyaç sahipleri arasında pay edilmesi anlamını taşır.

Dinimizde Kurban Bayramı ibadeti dahilinde olmayan farklı kurban isimleri de yer almaktadır. Udhiyye, hedy, akika, zebiha gibi kurban terimleri bulunmaktadır. Peki, kurban nedir, dinimizde kurban ne anlama gelir?

Kurban kelimesinin İslam dinindeki versiyonlarını TDV İslam Ansiklopedisi kaynağından, en doğru bilgileri iletebilmek amacıyla aynen aktarıyoruz:

TDV İslam Ansiklopedisi

Kurbân kelimesi dinî terminolojide kendisiyle Allah’a yaklaşılan şeyi, özel olarak da Allah’a yakınlık sağlamak, yani ibadet (kurbet) amacıyla belli vakitte belirli cinsten hayvanları kesmeyi ve bu amaçla kesilen hayvanı ifade eder.

Sâmî gelenek içinde yer alan Arapça’da kurban kelimesi terim anlamındaki kurbanı da kuşatacak biçimde daha genel bir anlam taşırken İslâmî literatürde ibadet amacıyla kesilen hayvana udhiyye (dahiyye) eti için kesilen hayvana zebîha denilir. Udhiyye adlandırması, hayvanın kurban bayramında kuşluk vakti (duhâ) kesilmekte oluşuyla açıklanır.

“İbadet” anlamında nesîke, nüsük ve mensek de özelde kurbanı ifade eder.

Hac ve umrede kesilen kurbanlar ise genel olarak “sevkedilip götürülen, sunulan şey” mânasında hedy veya kesilen hayvanın büyükbaş ya da küçükbaş oluşuna göre bedene ve dem şeklinde özel isimler almış; doğan çocuk için kesilen kurbana da yeni doğan çocuğun başındaki saçın adından hareketle akîka denilmiştir.

Kaynak: islamansiklopedisi.org.tr

Kurban Bayramı Nedir?

Kurban Bayramı, İslam inancına göre, Hicrî takvimin Zilhicce ayının 10. gününden başlayarak 4 gün süren bir dini bayram olarak kutlanır. Kurban Bayramının kutlama süreci, Zilhicce ayının 9. gününe denk gelen Arefe günü ile başlar ve ardından Zilhicce ayının 10. 11. ve 12. günleri olan ‘Eyyâm-ı nahr’ (Kesme günleri) olarak bilinen üç gün boyunca devam eder. Kurban Bayramı, aynı zamanda İslam âleminin her yıl Mekke’de hac farizasını ifa ettikleri vakittir.

Kurban Bayramı, maddi durumu et yemek için yeterli olmayan kişilere yardımda bulunarak Allah’a yaklaşma ve Allah’ın rızasını kazanma anlamını taşıyan özel bir dönemdir. Dini ölçülere göre zengin sayılan kişiler kurban kesmek ve bu kurbanı ihtiyaç sahipleri ile paylaşmakla yükümlüdürler. Böylece inanan kişiler, kurban aracılığıyla kendi varlıklarını Allah yolunda feda etmeye gönüllüdür; bu ibadetle Müslümanlar, Allah yoluna daha da yaklaşır ve insanlığa, halka yardımda bulunabilme kabiliyetini göstermiş olurlar.

Kurban Bayramı ise bu ibadetin her yıl belirli günlerde gerçekleştirilmesidir. Kurban Bayramında ibadet etmek isteyenler, emredilen koşulları taşıyan hayvanları Allah için keserek, Allah’a feda ederler. Böylece bir çeşit dini ve sosyal yardımlaşmayı sağlamış olurlar. İnsanlık tarihi kadar eski bir ibadet olan kurban kesmek, ilahi dinlerin en önemli ibadetlerinden biri sayılmaktadır.

Kurban Bayramı Nasıl Ortaya Çıktı?

Kurban Bayramı, hicretin ikinci yılında ortaya çıkmıştır. Kurban Bayramı nedir nasıl ortaya çıktı, merak edenleri İbrahim peygamberin kıssasından yola çıkarak aydınlatalım:

Hz. İbrahim’e rüyasında bir ses: “Ey İbrahim! Allah, oğlunu kurban etmeni emrediyor.” diye seslenmiştir.

Hz. İbrahim, oğluna: “Ben seni rüyamda Allah için kurban ediyordum.” diyerek rüyasını açıklamıştır.

Hz. İsmail bu duruma: “Babacığım sana emrolunanı yap.” diyerek yanıt vermiştir.

Hz. İbrahim oğlunu kurban edecekken Allah tarafından: “Ey İbrahim! Rüyana sadakat gösterdin, işte sana oğlunun yerine boğazlayacağın kurbanlık, onu boğazla!” emredilmiştir.

İşte kurban ibadeti günümüze kadar bu dini değer ile korunmaktadır.

Hz. İbrahim ile Hz. İsmail arasında geçen bu olay kutsal kitap Kur’an-ı Kerim’de şu şekilde aktarılmaktadır:

Diyanet İşleri Başkanlığı Kur’an-ı Kerim

Sâffât Suresi 100-111. Ayet Tefsiri

﴾100﴿ “Rabbim! Bana iyilerden olacak bir evlât ver!”

﴾101﴿ Bunun üzerine kendisine akıllı ve iyi huylu bir erkek çocuğu olacağını müjdeledik.

﴾102﴿ Çocuk, babasıyla beraber iş güç tutacak yaşa gelince babası ona, “Yavrucuğum” dedi, “Rüyamda seni kurban ettiğimi gördüm; düşün bakalım sen bu işe ne diyeceksin?” Dedi ki: “Babacığım! Sana buyurulanı yap; inşaallah beni sabredenlerden biri olarak bulacaksın.”

﴾103﴿ Her ikisi de (ilâhî buyruğa) teslim olunca ve babası onu yüzüstü yatırınca,

﴾104﴿ “Ey İbrâhim!” diye ona seslendik;

﴾105﴿ “Tamam, rüyanı gerçekleştirmiş oldun.” İşte iyileri biz böyle ödüllendiririz.

﴾106﴿ Bu, kesinlikle apaçık bir imtihandı.

﴾107﴿ Biz, (oğlunun canına) bedel olarak ona iri bir kurbanlık verdik.

﴾108-109﴿ Onun hakkında, “İbrâhim’e selâm olsun!” ifadesini sonradan gelen nesiller arasında devam ettirdik.

﴾110﴿ Evet, iyileri işte böyle ödüllendiririz.

﴾111﴿ Çünkü o, bizim mümin kullarımızdandı,

Kaynak: kuran.diyanet.gov.tr

Özetle,

Kurban Bayramı nedir ve niçin kurban kesilir sorularının cevaplarının hemen hemen hepsi yardımlaşma, Allah’a yaklaşma ve ibadet çatısında birleşir.

Kurban Bayramı sadece et kesilen bir bayram değil; yoksulların düşünüldüğü, birlik ve beraberliğin pekiştiği, Allah’a şükredildiği dini bir ibadettir. Allah’a kurban edilen kurbanlık hayvanlar kesilirken, kesilen etlerin ihtiyaç sahiplerini bulacağı bir bayramdır.

Kurban Bayramı, hem yardımlaşma hem de manevi duyguların pekişmesine önemli bir vesiledir. Kurban Bayramı usulüne göre, emredildiği gibi yaşanmalıdır. Kurban kesilirken, hayvana eziyet etmemek, canını yakmamak, hızlı hareket etmek ve mutlaka İslami kuralları gözetmek çok önemlidir.