Arpacık Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri

Arpacık gözde kızarıklık, şişlik, batma, ağrı gibi semptomlarla ile kendisini gösteren bir çeşit göz enfeksiyonudur. Gözde çıkan arpacık çoğu zaman birkaç gün içerisinde kendiliğinden geçse de nadiren ilerleyerek görme fonksiyonunda bozulma gibi ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Evde arpacık için uygulanan yöntemlerle ağrının ve şişliğin geçmediği ve ilerlediği durumlarda uzman göz hekimleri göz damlaları, kremler, gerekli durumlarda cerrahi müdahale gibi farklı tedavi seçeneklerine başvurabilir.

Arpacık Nedir?

Arpacık, tıp literatüründeki adıyla hordeolum, alt veya üst göz kapağının kenarında sivilceye benzeyen bir görüntü oluşması ve ağrı, batma, kızarıklık gibi şikayetlerle görülen bir göz enfeksiyonudur. Gözde arpacık genellikle göz kapağında bulunan yağ bezlerinin çeşitli sebeplerle tıkanması neticesinde gelişir. Arpacık göz enfeksiyonu çoğunlukla tek gözü etkilemekle birlikte nadiren iki gözde birden ortaya çıkabilir.

Göz kapağında bulunan zeiss, moll ve meibomian bezlerinin S. aureus bakterisi başta olmak üzere çeşitli bakteriler tarafından enfekte olması ve tıkanması gözde arpacık oluşumunun başlıca nedenidir. Kirpik diplerinde bulunan ter ve yağ bezleri olan zeiss ve moll bezlerinin iltihaplanması kirpiklerin dip kısmında ağrı ve şişliğe neden olur. Dış arpacık olarak da bilinen bu durum dışarıdan bakıldığında sivilceye benzer bir görünüme sahiptir.

Göz kapağında bulunan bir diğer yağ bezi olan meibomian bezleri ise göz kapaklarının iç kısmında konumludur. Meibomian bezleri S. aureus bakterisi gibi çeşitli mikroplar nedeniyle enfekte olduğunda göz kapaklarının iç kısmında oluşan enfeksiyon ise iç arpacık olarak adlandırılır. İç arpacık dışarıdan bakıldığında çok belirgin olmasa da dış hordeolumda olduğu gibi ağrı, batma gibi semptomlara neden olabilir.

Arpacık her yaştan ve cinsiyetten insanı etkileyebilir. Bununla birlikte yetişkinlerin göz kapaklarındaki yağ bezlerinde çocuklara kıyasla daha kalın bir yağ tabakası bulunur. Bu durum yetişkinlerde arpacığa daha sık rastlanmasının başlıca nedenidir. Buna ek olarak fizyolojik ve çevresel bazı faktörler riski artırabilir. Başlıca arpacık risk faktörleri aşağıdaki gibidir:

• Kontak lens kullanımı,
• Göz makyajı yaparken eski veya kirlenmiş malzemeleri kullanmak,
• Göz kapaklarının iltihaplanması ile karakterize blefarit,
• Rosacea (gül hastalığı) veya diyabet gibi kronik sağlık sorunları,
• Daha önce göz kapağında arpacık çıkmış olması,
• Kadınlarda belirli dönemlerde değişen hormon seviyeleri,
• Yüksek kolesterol (bir çeşit yağ) seviyeleri.

Sayılanların yanı sıra makyajı olması gerektiği gibi temizlememek, hijyen kurallarına dikkat etmemek gibi çeşitli nedenlerle de göz kapaklarında bulunan yağ bezleri tıkanabilir ve arpacık göz enfeksiyonu gelişebilir.

Arpacık Belirtileri Nelerdir?

Arpacık denildiğinde ilk akla gelen semptomlardan bir tanesi göz kapağında ortaya çıkan ağrılı şişliklerdir. Buna göre başlıca arpacık belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

• Çoğunlukla göz kapağına dışarıdan bakıldığında fark edilebilen ağrılı, kırmızı, sivilceyi andıran şişlik,
• Gözde sulanma,
• Göz kapağının tamamında veya sadece enfeksiyon bölgesinde şişlik ve kızarıklık,
• Göz kapağında kuruluk ve kabuklanma,
• Işığa karşı hassasiyet,
• Göz kapağında kaşıntı,
• Göze yabancı cisim kaçmış gibi hissetme.

Yukarıda sayılanlara ilave olarak nadiren görme problemleri veya şişlikten iltihap akması gibi ciddi semptomlar görülebilir. Bu durumda vakit kaybetmeden alanında uzman bir doktora danışılması önemlidir.

Arpacık Tanısı Nasıl Konulur?

Gözde batma, yanma, ağrı, şişlik ve kızarıklık gibi şikâyetlerle sağlık kuruluşlarında başvuran hastalar öncelikle alanında uzman bir göz hekimi tarafından fiziki olarak muayene edilir. Çoğu zaman fiziki muayene teşhis koymak için yeterlidir. Gerekli durumlarda uzmanlar muayene sırasında göz kapağının iç kısmını da detaylı olarak inceleyebilmek için ışık ve büyüteç gibi oftalmik cihazlardan faydalanabilirler.

Arpacık Tedavisi Nasıl Yapılır?

Göz kapağında çıkan arpacık genellikle evde uygulanabilecek bazı yöntemlerle 1-2 hafta içerisinde kendiliğinden geçer. Arpacık tedavisi için evde uygulanabilecek bazı yöntemler şu şekildedir:

• Sıcak kompres uygulaması: Günde en az üç ila beş defa 10-15 dakika boyunca ılık ve temiz bir bez yardımıyla sıcak kompres uygulanması şişliğin yumuşamasına ve iltihabın dağılmasına yardımcı olabilir. Bazı uzmanlar yeşil çayın bileşiğinde bulunan güçlü antioksidanların bakterileri öldürebileceğini dolayısıyla yeşil çay poşetleri ile sıcak kompres yapılmasının da semptomları hafifletebileceğini ileri sürmektedir.
• Hijyen kurallarına dikkat edilmesi: Enfeksiyonun yayılmasını önlemeye yardımcı olan başlıca yöntemlerden bir tanesi de göz kapaklarını temiz tutmaktır. Bunun için özel solüsyonlardan veya bebek şampuanı gibi göze zarar vermeyecek ürünlerden faydalanılabilir.

Yukarıda sayılan yöntemler çoğunlukla enfeksiyonun geçmesine ve semptomların hafiflemesine yardımcı olur. Ancak bu sayılan yöntemlerden olumlu sonuç alınamayan, şişliğin, ağrının ve kızarıklığın giderek kötüleştiği durumlarda vakit kaybetmeden uzman bir göz hekimine başvurulması önemlidir. Hordeolum semptomları ile sağlık kuruluşlarına başvuran hastalara uzmanlar antibiyotik özelliği bulunan kremler veya göz damlaları reçete edebilir. Arpacık için göz damlası ve kremler etkili olmadığı durumlarda göz hekiminin önerisi doğrultusunda oral yolla antibiyotik kullanılması gerekebilir. Bu tedavi yöntemlerinden de olumlu sonuç alınamayan vakalarda ise hekimler şişliği azaltmak için steroid enjeksiyonları uygulayabilir veya lokal anestezi yardımıyla bölgeyi uyuşturduktan sonra küçük bir kesi yaparak iltihabı boşaltabilir.

Arpacık tedavisi sırasında bazı hastalar sivilceye benzerliği nedeniyle şişliği sıkma ihtiyacı duyabilir. Arpacığın sıkılması enfeksiyonun yayılmasına neden olabileceğinden şişlikten kurtulmak için arpacığı sıkmaktan kaçınılması önemlidir.

Arpacık Tedavisi Sonrası Süreç Nasıldır?

Tedavi sonrasında arpacıktan tamamen korunmak her zaman mümkün olmasa da bazı noktalara dikkat edilmesi enfeksiyonun tekrarlaması riskini azaltabilir. Buna göre arpacığı önlemeye yardımcı olacak yöntemler şu şekildedir:

• Yüze ve gözlere dokunmadan önce ellerin su ve sabunla yıkanması,
• Su ve sabuna ulaşmanın mümkün olmadığı durumlarda uygun içerikli dezenfektan ürünlerden faydalanılması,
• Kontak lensleri takmadan ve çıkarmadan önce ellerin yıkanması,
• Kontak lenslerin lensler için üretilen özel solüsyonlar yardımıyla temizlenmesi,
• Yatmadan önce makyajın temizlenmesi,
• Makyaj malzemelerini başkalarıyla paylaşmaktan kaçınılması,
• 2-3 aylık periyotlarla makyaj malzemelerinin değiştirilmesi.

Arpacık tedavisi sonrası iyileşme süreci genellikle hızlıdır. Tedavi sırasında hijyen kurallarına ve doktorun önerilerine uyulması tedavinin başarısını olumlu yönde destekleyebilir. Tedavi sırasında ve sonrasında göz hijyenine dikkat edilmesi hem iyileşme sürecinin daha hızlı gerçekleşmesine hem de sonrasında arpacığın tekrarlamasını önlemeye yardımcı olabilir. Ek olarak, tedavi sırasında doktor önerene kadar göz makyajı yapmaktan, kontakt lens kullanımından uzak durulması faydalı olabilir.

Kaynak: www.hisarhospital.com