Yasadışı Optik Ürün Satışları ve Marka Hakkının Korunması
Bilindiği üzere ülkemizde 556 Sayılı Markaların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile hukuka uygun olarak tescil edilen markaların korunması sağlanmakta ve bu durumun sürekli temini amaçlanmaktadır.
Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde ikametgâhı bulunan veya sınai ve ticari faaliyetlerde bulunan gerçek ve tüzel kişiler de bu kanun hükmünde kararnamenin
koruması altındadır.
Herhangi bir marka hakkına sahip olmadan ve belirli bir adla tescil işlemi gerçekleştirmeden gözlük ve diğer optik ürünleri satan kişiler, hukuka aykırılığın en bariz örneğini mevzuata aykırı davranış ve vergisel mükellefiyetlerini yerine getirmeme ile sergilerken, halkın sağlığını da ciddi ölçüde tehlikeye düşürmektedirler.
Marka, bir ticari ürünün tanıtılmasına ve benzerlerinden ayırt edilmesine yarayan işarettir. Tanıtım ve ayırt etme aracı olan markanın tanınmışlığı, optik sektöründe olduğu kadar diğer sektörlerde de çok önemlidir. Tanınmış marka ürünlerine duyulan talep her zaman daha fazla olduğundan, arz da buna oranla yüksek olmakta, arz-talep dengesi piyasa koşullarına göre sağlanmaktadır. Bu da tanınmış firmaların hukuki korunmasına duyulan ihtiyacı daha da arttırmaktadır.
Hukuka uygun olarak ithalat faaliyetinde bulunan optik firmaları; çeşitli markaların ürünlerini yurt dışından her türlü mükellefiyetini yerine getirerek, vergisini ödeyerek, mevzuata uyarak yerine getirdiğinden markalarla ilgili koruma kalkanından dolaylı olarak kendileri de yararlanmakta, bu konudaki mücadeleye kendileri de dâhil olmaktadır.
Türkiye Cumhuriyeti Kanunlarına göre yürürlüğe konulmuş Milletlerarası Anlaşma Hükümleri, kanun hükmünde kararnamelerin üstünde olduğundan öncelikle uygulanır. Markalar hakkında Paris Sözleşmesi önemli bir belgedir.
556 Sayılı Markaların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamede marka olarak tescil edilemeyecek işaretler ve markaların tescili isteminde mutlak ve nisbi ret sebepleri sayılmıştır. Optisyenlik sektöründe süregiden bir faaliyet ortamı olduğundan tescile yetkili makamlarla başvuru sahibi arasındaki uyuşmazlıklar firmalar arası ilişkileri değil, bireysel anlamda yalnızca başvurucuyu ilgilendirir. Ancak markanın kullanılması aşamasında; aynı markanın pazarlamasını yapan firmalarla, aynı markaya benzer markaların pazarlamasını yapan, ya da henüz marka olmamış ürünleri pazarlayan kişiler arasında problemler yaşanmaktadır.
Marka sahibinden izin alınmaksızın markanın aynı ürünler için kullanılması, aynı veya benzer işaretlerin aynı veya benzer mal için kullanılması, ayırt edilemeyecek derecede benzer işaret kullanılarak markanın taklit edilmesi, marka sahibi tarafından sözleşmeye dayalı verilmiş hakların izinsiz genişletilmesi, taklit olduğu bilinen markanın satılması-dağıtılması-ithal edilmesi gibi fiiller marka hakkına tecavüz teşkil eder.
Marka hakkı tecavüze uğrayan marka sahibi mahkemeden tecavüz fiillerinin durdurulmasını, tecavüzün giderilmesi ile maddi ve manevi zararın tazminini, tecavüz nedeniyle üretilmesi ve kullanılması cezayı gerektiren eşyaları üreten araç, cihaz ve makinalara el konulmasını, el konulan ürünler üzerinde kendisine mülkiyet hakkı tanınmasını, tecavüzün devamını önlemek için tedbir alınmasını talep edebilir.
Marka hakkına tecavüz dışında kararnamede sayılmış başka suç tipleri de bulunmaktadır. Maddi ve manevi unsurları oluştuğu ölçüde kanunda bunlar için öngörülmüş olan yaptırımlar uygulama alanı bulacaktır.
Optik sektöründe bir ithalatçı firma birden fazla mal alım-satımı yaptığından bu isnatlarla karşılaşması, ya da bu alanda hukuki koruma talep etmesi kaçınılmaz olacaktır. Bilindiği gibi optik alanda nerede üretildiği bilinmeyen birçok taklit marka ürün, cüz'i fiyatlara sokak aralarında satılmakta, göz sağlığı bu bilinçsiz ve yalnızca kar amacıyla hareket eden kişilerin elinde oyuncak olmaktadır. Bu anlamda toplumun bilinçli ve dikkatli davranması, çevresinde taklit marka ürün kullanan kişileri bunun sakıncaları konusunda uyarması, marka haklarını ihlal eden bir davranışa rastlandığında bunun yetkili kişilere bildirilmesi bilinçli tüketici olmanın yanında vatandaşlık görevidir.
Av. Suat ŞİMŞEK
