Retina Hastalıklarında Kök Hücre Tedavisi: Geleceğin Umudu
Retina ve Önemi
Retina, gözün arka tabakasında bulunan ve görme için hayati rol oynayan ışığa duyarlı hücrelerden (fotoreseptörler: rod ve kon hücreleri) oluşan tabakadır. Retina hasarı, görme kaybının en önemli nedenlerinden biridir.
Hangi Retina Hastalıklarında Kök Hücre Tedavisi Araştırılıyor?
1. Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu (Age-Related Macular Degeneration – AMD)
- Retina merkezindeki makula bölgesi bozulur.
- Özellikle kuru tip AMD için kök hücre tedavileri umut vermektedir.
- Retinal Pigment Epitel (RPE) hücrelerinin kök hücrelerden elde edilip yerine konması, görme fonksiyonunu korumayı hedefler.
2. Retinitis Pigmentosa (RP)
- Genetik geçişli bir retina hastalığıdır.
- Fotoreseptör hücrelerinin ilerleyici kaybıyla körlüğe kadar gidebilir.
- Kök hücre araştırmaları, kaybolan fotoreseptörlerin yerine yenilerinin oluşturulmasına odaklanmaktadır.
3. Diyabetik Retinopati
- Diyabet nedeniyle retina damarları hasar görür.
- Kök hücrelerin, hem damar onarımında hem de retina hücrelerini korumada faydalı olabileceği düşünülmektedir.
4. Diğer Kalıtsal Retina Hastalıkları
- Stargardt hastalığı
- Leber konjenital amarozisi (Leber’s Congenital Amaurosis)
- Cone-rod distrofi
Bu nadir hastalıklarda da kök hücre tedavileri üzerine klinik araştırmalar devam etmektedir.
Kök Hücre Tedavisi Nasıl Çalışıyor?
- Embriyonik kök hücreler veya indüklenmiş pluripotent kök hücreler (iPSC) kullanılarak retina pigment epitel hücreleri üretilebiliyor.
- Bu hücreler, retina altına enjekte edilerek hasarlı tabakanın onarılması amaçlanıyor.
- Bazı klinik çalışmalar, bu yöntemin güvenli ve kısmi görme kazanımı sağlayabileceğini göstermiştir.
Günümüzde Durum
- ABD, İngiltere, Japonya gibi ülkelerde çok sayıda klinik çalışma (clinical trial) yürütülüyor.
- Henüz rutin tedaviye geçmiş bir yöntem yok, ancak faz II ve faz III aşamasına gelmiş araştırmalar mevcut.
- Özellikle kuru tip makula dejenerasyonu için yapılan çalışmalardan umut verici sonuçlar yayınlandı.
Avantajları
- Hasarlı retina dokusunu yenileme potansiyeli vardır.
- Görme kaybının ilerlemesini yavaşlatabilir.
- İleri evre hastalar için yeni bir seçenek olabilir.
Makula dejenerasyonu, retinitis pigmentosa ve diyabetik retinopatide kök hücre çalışmaları devam ediyor ve tedavi için hastalara umut veriyor.
Kaynak: www.kaskaloglu.com